2.
2

Tudalennau

1Ble mae'r blaned Mawrth?2Faint o amser fydd hi'n ei gymryd i gyrraedd y blaned Mawrth?3Cyrraedd y blaned Mawrth4Sut mae rocedi'n codi oddi ar y ddaear?5Cynhyrchu Gwthiad6Beth sy'n digwydd pan fydd tanwydd roced yn llosgi?7Eich taith i'r blaned Mawrth!8Ein hangen am ocsigen9Sut mae ocsigen yn cyrraedd ein celloedd10Effeithiau disgyrchiant11Sut mae disgyrchiant isel yn effeithio ar esgyrn12Atal esgyrn a chyhyrau rhag gwanhau13Byw a gweithio yn y gofod14Beth mae seryddwyr yn ei wybod am y blaned Mawrth?15Golwg ar y blaned Mawrth o long ofod16Crwydro y blaned Mawrth17Egni at grwydro18Wyneb creigiog y blaned Mawrth19Rhagor am wyneb y blaned Mawrth20Atmosffer y blaned Mawrth21Pwysigrwydd dŵr22Cylchred dŵr ar y Ddaear23Oes dŵr ar y blaned Mawrth?24Goroesi ar y blaned Mawrth25Eich cartref ar y blaned Mawrth26Ffermio ar y blaned Mawrth27Pridd ar y blaned Mawrth28Planhigion i'r blaned Mawrth29Sicrhau egni ar y blaned Mawrth30Ble ewch chi nesaf?

Gweithgareddau ymarferol

1Modelu cysawd yr Haul ar iard yr ysgol2Gweithgaredd Ymarferol Roced3Ymchwilio i’r Egni mewn Tanwyddau4Gwneud Telesgop5Pa ffactorau sy’n effeithio ar allbwn cell egni Haul?6Modelu Ymlediad7Archwilio Sleidiau Gwaed8Beth sy’n digwydd i esgyrn heb halwynau Calsiwm9Prawf Fflamau i Adnabod Metelau10Cyflyrau Gwahanol Dŵr11Puro Dŵr i Bobl ei Yfed12Ffactorau sy’n Effeithio ar Eginiad Hadau13Celloedd Egni Haul i Ddyfeisiau14Bingo y blaned Mawrth
+ _
Delwedd o'r Ddaear a Mawrth Pren mesur, i fesur pellter Y Ddaear Mawrth

Er bod y Ddaear a Mawrth drws nesaf i'w gilydd yng nghysawd yr Haul, maen nhw'n dal yn bell, bell iawn oddi wrth ei gilydd! Mae'r union bellter yn amrywio, gan ddibynnu ble yn union mae'r ddwy blaned yn eu cylchdroeon.

Cliciwch ar y symbol gweithgarwch er mwyn gweld cwestiynau lle byddwch yn defnyddio'r llun cyntaf ar y tudalen yma, a'r pren mesur.

Ceisiwch ganfod yr atebion i'r cwestiynau canlynol cyn ichi glicio ar y botwm 'Dangos yr Ateb' – sawl ateb cywir gawsoch chi?

1
Defnyddiwch y pren mesur yn y llun i fesur y pellter rhwng y ddwy blaned yn unedau'r pren mesur.
10 uned
2
Os yw pob uned ar y pren mesur yn 10 miliwn km, beth yw'r pellter rhwng y planedau mewn km?
10 x 10 miliwn = 100 miliwn
3
Gan fod y pellteroedd yn y gofod yn anferth, mae seryddwyr yn defnyddio 'unedau astronomegol' (AU). Os yw un uned astronomegol yn 150 miliwn km, beth yw'r pellter rhwng y Ddaear a Mawrth mewn unedau astronomegol?
100 miliwn ÷ 150 miliwn = 0.67 AU
Roced

Pe baech chi'n gallu mynd i mewn i roced, a chychwyn am y blaned Mawrth, faint o amser fyddai hi'n ei gymryd ichi gyrraedd? Fyddai hi'n cymryd oriau? Dyddiau?


Beth rydych chi angen ei wybod er mwyn ceisio ateb y cwestiwn blaenorol?

Rydyn ni angen gwybod pa mor bell yw Mawrth.

Rydyn ni angen gwybod sut roced sydd gennym ni, pa mor bell a pha mor gyflym mae'n gallu mynd.

Gweithgaredd ymchwil

Categori
Buanedd
(km/h)
Buanedd
(km/h)
(gwerth wedi ei dalgrynnu)
Buanedd
(mph)
 Cerbyd Enghreifftiol Peilot Dyddiad
7,258
 7000 4,510 03/10/1967
870
 900 540
Ivan Soukhomline
 1960
Hofrennydd
401.0
 400 249.2
John Egginton
 11/08/1986
58,536
 60,000 36,373 (heb griw) 19/01/2006
46,440
 50,000 28,860 (heb griw) 15/01/2006
39,896
 40,000 24,790
Apollo 10 CSM Charlie Brown
Thomas Stafford,
John W. Young,
Eugene Cernan
 26/05/1969

Edrychwch ar y data uchod ynghylch cerbydau hedfan gwahanol sydd wedi'u gwneud gan bobl, a defnyddiwch y data i ateb y cwestiwn sy'n dilyn.

Pa un fyddech chi'n ei ddewis i fynd i'r blaned Mawrth, a pham?

Roced i griw (Apollo 10) am mai dyna'r cerbyd cyflymaf sy'n gallu cario pobl

I gyfrifo faint o amser sydd ei angen i gyrraedd Mawrth, mae angen cymharu'r pellter sydd i'w deithio a buanedd y llong ofod rydyn ni'n ei defnyddio. Gallwn ddefnyddio'r fformiwla syml:

Amser = Pellter ÷ Buanedd

Wrth ddefnyddio'r fformiwla yma, mae angen bod yn ofalus bod yr unedau pellter yn cyd-fynd â'r unedau buanedd. Felly, er enghraifft, os yw'r pellter yn cael ei roi mewn km (cilometrau), yna dylai'r buanedd gael ei roi mewn km/h (sef 'cilometrau yr awr', ac nid mewn mya ('milltiroedd yr awr'). Mae km/h yn gallu cael ei ysgrifennu hefyd fel km h-1).

Enghraifft

Ceisiwch ganfod yr ateb i'r cwestiwn canlynol cyn ichi glicio ar y botwm 'Dangos yr Ateb' – oeddech chi'n gywir?

1
Mae angen imi deithio i dref 100 km i ffwrdd. Mae fy nghar i'n mynd ar 50 km/h. Faint o amser y bydda i'n ei gymryd i gyrraedd y dref?
Amser = Pellter ÷ Buanedd

Amser = 100 km ÷ 50 km/h

Felly, amser = 2 h

(hynny yw, dwy awr)

Cwestiwn

Ceisiwch ganfod yr ateb i'r cwestiwn canlynol cyn ichi glicio ar y botwm 'Dangos yr Ateb' – oeddech chi'n gywir?

1
Os yw Mawrth yn 100 miliwn km i ffwrdd, a bod y roced gyflymaf i griw sydd gennyn ni'n teithio 40,000 km/h, faint o amser y byddai'n ei gymryd i gyrraedd Mawrth?
Amser = Pellter ÷ Buanedd
Amser = 100,000,000 km ÷ 40,000 km/h
Felly, amser = 2500 h

Beth yw hynny mewn diwrnodau?

Mae 24 awr mewn un diwrnod, felly nifer y diwrnodau yw:
2500h ÷ 24h = 104 o ddiwrnodau (yn fras)