Mae planhigion yn gallu rhoi mathau gwahanol o ddeunyddiau bwyd inni. Weithiau, dail y planhigion sy'n cael eu bwyta, er enghraifft letys a bresych. Bryd arall y gwreiddiau sy'n cael eu bwyta, er enghraifft moron, panas, swêds. Yn aml iawn, y rhan o'r planhigyn sy'n cael ei bwyta yw'r ffrwyth, er ein bod ni'n meddwl amdano fel llysieuyn. Ystyr ‘ffrwyth' yw'r rhan o'r planhigyn lle mae'r hadau'n cael eu ffurfio.
Mae lluniau o'r deunyddiau bwyd y gellid cael o bob un o'r planhigion yma wedi'u darparu isod. Edrychwch ar y lluniau o'r deunyddiau bwyd a gynhyrchwyd gan y planhigion, a phenderfynwch os yw'n cynnwys gwreiddyn, dail, neu ffrwyth. Yna, llusgwch a gollwng y llun i'r adran gywir.
gwreiddiau | ffrwyth | dail |
---|---|---|
Mae planhigion penodol yn gallu rhoi gwahanol fathau o fwyd. Er enghraifft, mae rhai mathau o blanhigion pys yn rhoi pys gwyrdd, sy'n hadau, ond rydyn ni hefyd yn gallu bwyta'r cibau cyfan (fel yn achos pys 'eira' neu 'mange-tout’ yn y llun uchod), a ffrwythau'r planhigyn yw'r rhain mewn gwirionedd. Enghraifft arall yw'r planhigyn cwinoa, sy'n gallu rhoi hadau a dail inni.
Cliciwch ar y botwm isod i agor y gynfas luniadu. Lluniwch ddiagram Venn gyda chylchoedd ar gyfer hadau, dail a ffrwyth. Wedyn ysgrifennwch enwau'r planhigion canlynol yn y cylch cywir (neu'r fan gorgyffwrdd gywir): planhigion pys; planhigion cwinoa; puprynnau; cêl, bresych (gallwch ychwanegu rhagor o hadau, dail a ffrwythau sy'n gyfarwydd ichi hefyd).
Darllenwch y daflen ffeithiau ‘Cosmic Cuisine’ (dilynwch y ddolen isod), ac atebwch y cwestiynau canlynol:
P'un a ydych chi'n byw ar y blaned Mawrth yntau'r Ddaear, fe ddylech chi fwyta deiet gytbwys, sy'n cynnwys y swm cywir o fathau penodol o fwyd. Yn y tabl isod, llenwch y bylchau i ddangos beth rydych chi'n ei wybod am dri math pwysig o fwyd, wedyn cliciwch ar fotwm y roced i gymharu'ch atebion. I gael rhagor o wybodaeth, cliciwch ar y ddolen BBC Bitesize yma: http://www.bbc.co.uk/education/guides/zyjx6sg/revision
Math o fwyd | Beth mae'r math yma o fwyd yn ei roi? | Enghreifftiau o blanhigion i'w tyfu ar y blaned Mawrth a allai roi'r math yma o fwyd | Enghreifftiau o unrhyw fwyd rydych chi'n ei fwyta ac a allai roi'r math yma o fwyd |
---|---|---|---|
Carbohydrad | |||
Deunydd i helpu i adeiladu'n celloedd a rhannau'r corff | |||
Bacwn, menyn, caws |
Math o fwyd | Beth mae'r math yma o fwyd yn ei roi? | Enghreifftiau o blanhigion i'w tyfu ar y blaned Mawrth a allai roi'r math yma o fwyd | Enghreifftiau o unrhyw fwyd rydych chi'n ei fwyta ac a allai roi'r math yma o fwyd |
---|---|---|---|
Carbohydrad | Egni | Radis, ffa, pys | Bara, tatws |
Protein | Deunydd i helpu i adeiladu'n celloedd a rhannau'r corff | Ffa, pys, hadau | Cig, pysgod, wyau |
Brasterau | Egni, inswleiddiad | Cnau a hadau penodol | Bacwn, menyn, caws |