Mae gennych chi rywfaint o fwyd, tanwydd ac adnoddau eraill yn eich llong ofod, ond fydd y rhain ddim yn para'n hir, a bydd angen i chi aros ar y blaned Mawrth am fisoedd lawer. Nawr eich bod yn gyfarwydd ag wyneb Mawrth, mae'n bryd ichi fentro allan o'ch llong ofod, a chrwydro'ch planed newydd.
Pa broblemau fydd yn eich wynebu ar y blaned Mawrth?
Llenwch y tabl yma i'ch atgoffa chi'ch hun sut le yw Mawrth, pa broblemau fydd yn eich wynebu, a'r hyn y bydd angen ichi ei wneud. Wedyn, cliciwch ar fotwm y roced i weld esiampl o dabl wedi'i lenwi, a chymharwch eich atebion!
| Gweithgaredd | Pam mae hyn yn broblem ar y blaned Mawrth? | Beth allech chi ei wneud i ddatrys y broblem? |
|---|---|---|
| Anadlu | ||
| Cerdded | ||
| Dod o hyd i ddŵr | ||
| Dod o hyd i loches | ||
| Dod o hyd i fwyd |
| Gweithgaredd | Pam mae hyn yn broblem ar y blaned Mawrth? | Beth allech chi ei wneud i ddatrys y broblem? |
|---|---|---|
| Anadlu | Dim ocsigen. | Gwisgo siwt ofod sydd â thanc ocsigen. |
| Cerdded | Mae'r tir anodd yn golygu ei bod yn anodd cerdded. | Sicrhau bod y siwt ofod yn gryf, gwydn. |
| Dod o hyd i ddŵr | Does dim dŵr hylifol ar gael. | Dod o hyd i rew: gallai rhew gael ei doddi a'i buro. |
| Dod o hyd i loches | Does dim coed na choedwigoedd. | Byddai angen ichi fynd â lloches neu adeiladu un. |
| Dod o hyd i fwyd | Does dim planhigion nac anifeiliaid ar y blaned Mawrth. | Byddai angen ichi fynd â bwyd a/neu dyfu llysiau. |
Bydd yr amgylchiadau ar y blaned Mawrth yn bendant yn peri problemau i fodau dynol, ond efallai fod yna organebau sy'n gallu goroesi ar y blaned Mawrth heb amddiffyniad arbennig, ac mae'n bosibl eu bod yn byw yno nawr! Ond mae hi bron yn sicr na fyddan nhw'n edrych fel y ‘dynion bach gwyrdd' sy'n cael eu crybwyll mewn llawer o storïau ffuglen wyddonol!
Creu Mawrthiad
Os oes yna organebau byw ar y blaned Mawrth mewn gwirionedd, pa nodweddion sy'n debyg o fod ganddyn nhw? Lluniwch ‘Mawrthiad delfrydol’ yn yr ymarfer nesaf drwy lusgo nodweddion posibl i'r ddelwedd.
Y ddelwedd gan Hollyanne Schnieden
Dyma chi wedi gwneud penderfyniadau am nodweddion posibl Mawrthiaid.
Yn y tabl nesaf, esboniwch pam rydych chi wedi dewis y nodweddion hyn. Wedyn, cliciwch ar fotwm y roced i weld esiampl o dabl wedi'i lenwi, a chymharwch eich atebion!
| Nodwedd | Sut mae hyn yn gweithio yn eich Mawrthiad chi? | Pam gwnaethoch chi'r penderfyniad yma? |
|---|---|---|
| Ei fwyd | ||
| Y nwy y gallai ei anadlu i mewn | ||
| Maint |
| Nodwedd | Sut mae hyn yn gweithio yn eich Mawrthiad chi? | Pam gwnaethoch chi'r penderfyniad yma? |
|---|---|---|
| Ei fwyd | Yn gallu gwneud ei fwyd ei hun | Bron dim bwyd ar gael i'w fwyta |
| Y nwy y gallai ei anadlu i mewn | Carbon deuocsid | Bron dim ocsigen, ond digon o garbon deuocsid |
| Maint | Bach | Anodd i organeb fawr ddod o hyd i ddigon o fwyd |
Hyd yn hyn, does dim organebau byw wedi'u gweld ar y blaned Mawrth. Pe bai Mawrthiaid yn bodoli mewn gwirionedd, fe allen nhw fod yn debyg i'r 'eithafgarwyr' sy'n byw ar y Ddaear, sef organebau sy'n gallu goroesi mewn amgylchedd eithriadol, neu anodd. Mae'r rhain yn aml yn fach iawn, ac yn gallu defnyddio (neu ‘metaboleiddio’) sylweddau cemegol nad ydyn ninnau'n gallu eu defnyddio. Gallai'ch Mawrthiad delfrydol chi fod yn fach hefyd, ac yn gallu defnyddio nwy carbon deuocsid, efallai i wneud ei fwyd ei hun (fel planhigyn). Byddai angen iddo wrthsefyll ymbelydredd ac oerfel eithriadol hefyd.
Rhagor o wybodaeth!
Rhagor o wybodaeth am farn y gwyddonwyr am sut rai fyddai Mawrthiaid posibl
Mynnwch ragor o wybodaeth >Oes gwir angen Siwtiau Gofod?
Wrth ichi gerdded ar wyneb Mawrth, bydd angen ichi wisgo siwt ofod. Bydd hon yn eich amddiffyn, ac yn rhoi cyflenwad aer ichi hefyd er mwyn ichi gael anadlu.
Y ddelwedd gan Hollyanne Schnieder