9
!Dim ond pan fydd eich athro neu'ch athrawes ar gael i'ch goruchwylio y dylech chi wneud y gweithgaredd ymarferol yma

Tudalennau

1Ble mae'r blaned Mawrth?2Faint o amser fydd hi'n ei gymryd i gyrraedd y blaned Mawrth?3Cyrraedd y blaned Mawrth4Sut mae rocedi'n codi oddi ar y ddaear?5Cynhyrchu Gwthiad6Beth sy'n digwydd pan fydd tanwydd roced yn llosgi?7Eich taith i'r blaned Mawrth!8Ein hangen am ocsigen9Sut mae ocsigen yn cyrraedd ein celloedd10Effeithiau disgyrchiant11Sut mae disgyrchiant isel yn effeithio ar esgyrn12Atal esgyrn a chyhyrau rhag gwanhau13Byw a gweithio yn y gofod14Beth mae seryddwyr yn ei wybod am y blaned Mawrth?15Golwg ar y blaned Mawrth o long ofod16Crwydro y blaned Mawrth17Egni at grwydro18Wyneb creigiog y blaned Mawrth19Rhagor am wyneb y blaned Mawrth20Atmosffer y blaned Mawrth21Pwysigrwydd dŵr22Cylchred dŵr ar y Ddaear23Oes dŵr ar y blaned Mawrth?24Goroesi ar y blaned Mawrth25Eich cartref ar y blaned Mawrth26Ffermio ar y blaned Mawrth27Pridd ar y blaned Mawrth28Planhigion i'r blaned Mawrth29Sicrhau egni ar y blaned Mawrth30Ble ewch chi nesaf?

Gweithgareddau ymarferol

1Modelu cysawd yr Haul ar iard yr ysgol2Gweithgaredd Ymarferol Roced3Ymchwilio i’r Egni mewn Tanwyddau4Gwneud Telesgop5Pa ffactorau sy’n effeithio ar allbwn cell egni Haul?6Modelu Ymlediad7Archwilio Sleidiau Gwaed8Beth sy’n digwydd i esgyrn heb halwynau Calsiwm9Prawf Fflamau i Adnabod Metelau10Cyflyrau Gwahanol Dŵr11Puro Dŵr i Bobl ei Yfed12Ffactorau sy’n Effeithio ar Eginiad Hadau13Celloedd Egni Haul i Ddyfeisiau14Bingo y blaned Mawrth
+ _

Gweithgaredd 9

Prawf Fflamau i Adnabod Metelau

Mae'r gweithgaredd ymarferol yma yn ein helpu i adnabod yr elfennau metelaidd sy'n bresennol mewn amrediad o samplau. Toddiannau o gyfansoddion metelaidd yw'r samplau sy'n cael eu defnyddio yma. Mae'r cyfansoddion hyn i'w cael yn aml mewn creigiau a mwynau ac maen nhw'n rhoi eu lliwiau penodol iddyn nhw.

Diogelwch

Mae'r pwyntiau diogelwch yma yn sôn am y peryglon yn bennaf. Bydd angen ichi feddwl am y risg(iau) a allai godi, a sut i leihau'r risg gymaint ag y gallwch.

Cyfarpar a deunyddiau

Y toddiannau canlynol, bob un mewn fflasg gonigol 250 cm3, wedi'u labelu A-F:

Hefyd:

Dull

  1. Rhowch sbilsen sych ym mhob un o'r toddiannau halwyn metelaidd yn y fflasgiau conigol a'u gadael yno.
  2. Defnyddiwch sbilsen sych i gynnau'r llosgydd.
  3. Cymerwch un o'r sbils o un o'r fflasgiau conigol sy'n cynnwys toddiant halwyn metelaidd.
  4. Chwifiwch eich sbilsen uwchben fflam y llosgydd a sylwch ar ei lliw. Wedyn diffoddwch y sbilsen a chael gwared arni.
  5. Cofnodwch enw'r toddiant halwyn metelaidd a lliw'r fflam.
  6. Ailadroddwch gamau 2 i 4 ar gyfer pob un o'r toddiannau eraill rydych chi wedi'u cael.

Tabl Canlyniadau

Sampl Lliw'r fflam Casgliad: pa elfen oedd yn bresennol?
A
B
C
D
E
F

Casgliad

Er mwyn darganfod pa elfen oedd yn bresennol ym mhob un o'r toddiannau, bydd arnoch chi angen yr wybodaeth ganlynol:

Mae lliw'r fflam yn dibynnu ar y metel:

Mae'r lliwiau hyn yn cael eu defnyddio'n aml mewn tân gwyllt hefyd i greu'r lliwiau gwahanol sy'n cael eu gweld wrth i'r tân gwyllt losgi. Mae sodiwm hefyd yn cael ei ddefnyddio mewn rhai goleuadau stryd a dyna pam maen nhw'n edrych yn felyn. 

Os edrychwch chi ar y fflam drwy sbectrosgop, byddwch yn gweld sbectrwm nodweddiadol. Mae hyn yn cael ei ddefnyddio mewn cemeg i ddadansoddi deunydd o ran math yr atomau a chrynodiad yr atomau. Mae cemegwyr yn ‘llosgi’ y sylwedd ac yn mesur amledd (lliw) y golau sy'n cael ei greu. Yr enw ar y broses yma yw Sbectrosgopeg Allyriad Atomau.