14.
14

Tudalennau

1Ble mae'r blaned Mawrth?2Faint o amser fydd hi'n ei gymryd i gyrraedd y blaned Mawrth?3Cyrraedd y blaned Mawrth4Sut mae rocedi'n codi oddi ar y ddaear?5Cynhyrchu Gwthiad6Beth sy'n digwydd pan fydd tanwydd roced yn llosgi?7Eich taith i'r blaned Mawrth!8Ein hangen am ocsigen9Sut mae ocsigen yn cyrraedd ein celloedd10Effeithiau disgyrchiant11Sut mae disgyrchiant isel yn effeithio ar esgyrn12Atal esgyrn a chyhyrau rhag gwanhau13Byw a gweithio yn y gofod14Beth mae seryddwyr yn ei wybod am y blaned Mawrth?15Golwg ar y blaned Mawrth o long ofod16Crwydro y blaned Mawrth17Egni at grwydro18Wyneb creigiog y blaned Mawrth19Rhagor am wyneb y blaned Mawrth20Atmosffer y blaned Mawrth21Pwysigrwydd dŵr22Cylchred dŵr ar y Ddaear23Oes dŵr ar y blaned Mawrth?24Goroesi ar y blaned Mawrth25Eich cartref ar y blaned Mawrth26Ffermio ar y blaned Mawrth27Pridd ar y blaned Mawrth28Planhigion i'r blaned Mawrth29Sicrhau egni ar y blaned Mawrth30Ble ewch chi nesaf?

Gweithgareddau ymarferol

1Modelu cysawd yr Haul ar iard yr ysgol2Gweithgaredd Ymarferol Roced3Ymchwilio i’r Egni mewn Tanwyddau4Gwneud Telesgop5Pa ffactorau sy’n effeithio ar allbwn cell egni Haul?6Modelu Ymlediad7Archwilio Sleidiau Gwaed8Beth sy’n digwydd i esgyrn heb halwynau Calsiwm9Prawf Fflamau i Adnabod Metelau10Cyflyrau Gwahanol Dŵr11Puro Dŵr i Bobl ei Yfed12Ffactorau sy’n Effeithio ar Eginiad Hadau13Celloedd Egni Haul i Ddyfeisiau14Bingo y blaned Mawrth
+ _

Seryddwyr a Thelesgopau

Mae seryddwyr yn wyddonwyr sy'n astudio sêr, planedau, a'r gofod. Yn aml, maen nhw'n defnyddio telesgopau cryf iawn.

Beth yw telesgop?
Dyfais sy'n ein helpu i weld gwrthrychau sy'n bell i ffwrdd, a dysgu amdanyn nhw. Mae telesgopau syml yn defnyddio lensys gwydr i ffocysu golau. Gall seryddwyr ddefnyddio'r math yma o delesgop, neu weithiau math arall o delesgop sy'n casglu gwahanol fathau o ymbelydredd o bellter mawr i ffwrdd.
Delwedd Adnoddau Gwyddoniaeth

Mae telesgop syml yn defnyddio dwy lens wydr i chwyddo gwrthrych pell.

Rhagor o wybodaeth!

Gallech chi fod yn seryddwr! Mae sawl cymdeithas seryddol yng Nghymru, fel yr un yn Abertawe:

Mynnwch ragor o wybodaeth >

Dyma un o delesgopau radio Jodrell bank, ger Manceinion, y gall seryddwyr eu defnyddio i astudio gwrthrychau yn y gofod.

Delwedd Adnoddau Gwyddoniaeth

Mike Peel; Canolfan Astroffiseg Jodrell Bank, Prifysgol Manceinion

Gwneud Telesgop

Dod â'r sêr yn nes atoch!

Gweld y Gweithgaredd Ymarferol >

Gwybodaeth Seryddwyr

Gweithgaredd Ymchwil

Darllenwch yr wybodaeth am wefan NASA yma: http://mars.nasa.gov/allaboutmars/facts/ ac atebwch y cwestiynau a ganlyn.

1
Pa blaned yw'r fwyaf: y Ddaear neu'r blaned Mawrth?
2
Ydy hi'n boeth ynteu'n oer ar y blaned Mawrth? Beth yw'r tymheredd ar wyneb y blaned ar gyfartaledd, mewn graddau Celsius?
°C
3
365 o ddyddiau yw blwyddyn ar y Ddaear. Pa mor hir yw blwyddyn ar y blaned Mawrth?
o ddyddiau
4
Ydy grym disgyrchiant ar y blaned Mawrth yn fwy neu'n llai na grym disgyrchiant ar y Ddaear?
mwy nag ar y Ddaear (ond dim llawer mwy)
mwy nag ar y Ddaear (o lawer)
llai nag ar y Ddaear (llai na hanner gwerth disgyrchiant ar y Ddaear)
llai nag ar y Ddaear (ond dim ond ychydig bach yn llai)
Sut haenau sydd yna o fewn y blaned Mawrth, ym marn y gwyddonwyr, a sut mae hyn yn cymharu â'r Ddaear?
Mae yna gramen, mantell a chraidd - mae hyn yn debyg i'r Ddaear, er nad ydyn ni'n gwybod sut graidd sydd gan y blaned Mawrth eto.
Os 10m/s2 yw grym disgyrchiant ar y Ddaear, beth yw gwerth disgyrchiant ar y blaned Mawrth?
Ar y blaned Mawrth, mae disgyrchiant 62.5% yn llai nag ar y Ddaear, sef 62.5/100 x 10 = 6.25 m/s2 yn llai. Felly, grym disgyrchiant ar y blaned Mawrth yw 10 - 6.25 = 3.75 m/s2