a/ac

In Welsh, a and ac are used as the conjunction 'and'.

a is used before consonants, including words beginning with h.

ac is used before words which begin with a vowel, e.g.

afal ac oren

athro ac athrawes

There are, however, some exceptions:

ac fe / ac mi	Cododd y bachgen yn rhy gyflym ac fe gwympodd ar y llawr.
ac fel	Mae’n bwrw eira ac fel hyn y bydd hi am weddill y dydd.
ac felly	Mae’r Ganolfan Hamdden yn rhy bell ac felly byddwn yn llogi bws.
ac mae	Mae’n amser cinio ac mae’r gloch ar fin canu.
ac mai	Oeddech chi’n gwybod bod Elan wedi ymddiswyddo ac mai ym Mai y bydd hi'n gadael?
ac meddai	Roedd yr athro cyflenwi’n gwybod ei enw ac meddai, "Bore da, Rhys. Rwyt ti’n hwyr"
ac mewn	Bydd angen dilyn y cod ymarfer pan fydd tân ac mewn achosion eraill o argyfwng.
ac mor	Rwy’n ddiolchgar am y cyfle ac mor hapus i dderbyn y swydd!
ac nid	Fi oedd yn gywir ac nid yr athrawes.
ac roedd	Daeth y cyfarfod i ben ac roedd llawer o bwyntiau heb eu trafod.
ac rydw	Rydw i wedi gorffen y gwaith cartref ac rydw i wedi blino!
ac sydd	Cadwch restr o’r plant sydd wedi bwyta brechdanau ac sydd hefyd eisiau pwdin.